L'api

   Mon quenque me contava aquela, e coma èra pas un messorguièr de segur qu'es vertadièra !

   Se debanèt dins lo temps dau paure mon papeta rance, benlèu dins l'entre-doas guèrras. N'i a un dins lo vilatge qu'aguèt l'idèa subrebèla de vendre son rasim de taula, de chasselàs daurats e meravilhoses, a París, e de los mandar pel trin a vapor.
   Se pensava de faire fortuna, mas i a pas mai caïn e raubaire qu'un parisenc, levat dos o tres parisencs! Enluòc de tocar l'argent de sas fruchas, se recebèt per mercejament, la factura dau transpòrt dels rasims, que çò disián aqueles rufians èran arribats invendables.
   L'annada seguenta, los ancians se mesfisèron e prenguèron la costuma de montar amb lo primièr viatge, dins la vilassa escanaira, per vendre eles sas fruchas. Los enfants, al nòstre fasián la culhida e l'expedicion, los vièlhs recebián lo rasim per lo vendre e demoravan la sason amondaut. Se la passavan doça.

   Sabètz coma son lo mond dins un vilatge. Quand n'i a un, un pauc mai esperdigalhat que los autres, qu'ensaja de cantar una mèssa novèla, totes se trufan d'el. L'an seguent, se las causas se son plan passadas n'i a quatre o cinc per faire lo còr, e l'an d'aprèp tot lo mond es a la procession !

   E doncas i aguèt d'unas borronas, per montar a París amb los autres. E un d'eles, pel primièr còp de sa vida, anèt al restaurant e contava:
" - Anèri al restaurant a París. Dintrèri dins un ostalàs mai bèl que la comuna de Pinhan. I aviá de cortinas que penjavan, de lums e de taulas d'en pertot.
Un tipe me venguèt veire, negrevestit, camisa blanca, emparpalhonat. Polit coma un enterraire dau Clapàs. Me faguèt seire a una taula e me diguèt:
- Pour monsieur, ce sera a la carte ou au menu?
- Pecaire, pecaire, las cartas i jògui cada ser, al cafè, a Pinhan, amb los amics, donatz-me puslèu lo "menut".
Me balhèt un carton que dessús i aviá un fum de causas d'escrichas, en pichon e en francimand.
Ai, ai, ai! Ieu, siái passat per l'escòla mas m'i siái pas gaire arrestat. Sabiái pas legir, encara mens lo francimand.
- Monsieur a choisi?
- Òc-òc prendrai, eu, qué, eu, aquò e aquò, dèu èstre bon.
- Monsieur a choisi le consommé Viennois et le céleri de Paris, très bon choix. Je félicite Monsieur.
M'aportèt de bolhon, dins una taça a cafè, lo consommé Viennois e puòi, aquel piòt, m'aportèt d'api, a ieu que lo pòdi pas véser.
Puòi comprenguèri:
- lo céleri de París es çò-mème que l'api de Pinhan.
E me forcèri a lo manjar, aquò me fasiá montar lo raca-vòmit.

   A mon costat, n'i aviá un que se manjava un perdigal, amai s'aregalava. Se lecava los dets de tant qu'èra bon son perdigal. L'acabèt e faguèt:
- Garçon, idem !
Al cap d'un moment, una domaisèla li portèt un autre perdigal.
Ieu, encapèri tot. Dins la parladura de París, perdigal se ditz idem, e pardina, faguèri çò-mème.
- Garçon, idem !

   E l'autra idòla, que me tornèt portar d'api !"