Quand venguère sord coma un pòt, aprenguère a legir sus los
pòts, e curiós coma un pòt -de cambra- legiguère
tot.
Faguère mon ba-be-bi-bo-bu sus de potarruts, potarrasses
que son escriches mai gròs, es mai aisit per començar per apariar las letras.
Son sovent pòtas de maissas grandas, de bon trobar que n’i a un fum per aquí, articulan
pausadament per s’escotar parlar e saique èsser melhor legidas.
Puòi, pauc a cha pauc, pòtas a cha pòtas, passère als potarrons,
pòtafins que me fasián fronzir las ussas e desulhar, pòts-en-l’èr e pòts
precioses, en cuèus de pola. Un còp pres lo plèc, ne venguère golaud, lipet
dels pòts, se se pòt dire, o voliái tot legir, m’apoderar de totes los pòts, a
tira-qui-pòt.
Anère dels pòts pauc-parla, lèu acabats, als pòts japaires
que te meton en retard per sopar, dels pòts de païsans podaires, pudissent la
pipa, als pòts policièrs, pas pro poètas, sens vos parlar dels pòts
escupinejaires que me banhèron cap-e-tot. Totes los pòts qu’encontrave i
passavan.
Pas res m’arrestave. Per vos dire, ensagère un jorn los
pòts quequejaires que quequejavan, quane pensum, pu-putaniers de pòts, n’acabavan
pas de broncar! Anère pas al cap de ma lectura. Encontrère un pòtfendut mas la
fendascla dau mitan me destorbèt de sa parlicada. De pòts en pòts, penequère
tanben sus un parelh de pòts blesejaires que peniblament m’estiflèt longtemps
per lo cap.
Lèu-lèu, me conoissètz, defugiguère los pòts ponchuts, pas
per ieu, ni mai los pòts premiats parisencament, Goncort o Feminà. E puòi, son pas
mai per nautres que de pòts postats, pòts electronics, pòts pas a posita, que
t’arriban pas que per lo pòste. Me fan faire la pòta, que prèse puslèu, ieu,
los pòts populars de proximitat. Censurère de mas lecturas tanben totes aqueles
pòts de farlabica, pòts bufècs, pòts botarigas, conflats al botòx que t’i fai
la boca coma lo rebòrd d’un pissador. Daissère de caire, plan evidentament, los
pòts poirits dels politics pietadoses que me fasián rafir los mieus, de pòts.
Los pòts peluts a pro pena me tocavan, an totjorn un pel
mal a prepaus. M’agradava mai de legir las pòtas femeninas, dau dessenh mai
polit, de las colors mirgalhadas. Pòtas pintradas de negre o de blu, de la
tencha tot bèl just seca, pòtas « percingadas » d’una espilha
espintadas per marcar la pagina, per se pèrdre pas, e mai que mai, pòtas de
porpre emperosinadas que per d’unas me pivelavan. M’i empegave e legissiái tot,
dusca al pus pichotet plèc.
Mas, ma passion vertadièira va cap a las pòtas parlant la
lenga nòstra, dins totes los dialèctes, aquò me pausa pas problèma. Vau de la
pòta provençala, encigalada de grafia fonetica, a la lemosina que dau « capèl
de Miquèl en pèl de vedèl » ne fai un «chapeu de Micheu en peu de vedeu »,
passe a la pirenenca gascona que sa lectura t’aspira coma una « f » e
m’ancore sovent dins lo pòrt de Seta, per i tastar las pòtas pintorescas de la
Poncha que se manjan mai de consonantas que de peis ! Es per dire. M’aime
de legir tanben las pòtas vièlhas, es dins los vièlhs pòts que se fan las potadas
bonas, pòtas pergamin, passidas e patoesas, claufidas de gallicismes mas d’una
musicalitat ! Al contra, me faguèron plorar de pòtas pretenciosas que
pedantejavan, afranchimandidas dins son èime, e que se la petavon, que se pavonejavan,
pauras pòtas piòtas !
Las pòtas novelairas e trabucantas, que riscan plan-planet
sas primièiras paraulas, me pertòcan
totjorn. Las pòtas enfantinas, dins una Calandreta, m’emocionèron que non sai e
legiguère la classa tota, e mai la regenta, segon lo metòdi Freinet !
Mas vos dise pas mas pòtas de cabèç, las legisse de lònga,
e de lònga i tòrne, de jorn e mai de nuòch que, es plan practic, son tanben
escrichas en Braille.
Lo Montamametas
