Los pòts

Quand venguère sord coma un pòt, aprenguère a legir sus los pòts, e curiós coma un pòt  -de cambra- legiguère tot.

Faguère mon ba-be-bi-bo-bu sus de potarruts, potarrasses que son escriches mai gròs, es mai aisit per començar per apariar las letras. Son sovent pòtas de maissas grandas, de bon trobar que n’i a un fum per aquí, articulan pausadament per s’escotar parlar e saique èsser melhor legidas.

Puòi, pauc a cha pauc, pòtas a cha pòtas, passère als potarrons, pòtafins que me fasián fronzir las ussas e desulhar, pòts-en-l’èr e pòts precioses, en cuèus de pola. Un còp pres lo plèc, ne venguère golaud, lipet dels pòts, se se pòt dire, o voliái tot legir, m’apoderar de totes los pòts, a tira-qui-pòt.

Anère dels pòts pauc-parla, lèu acabats, als pòts japaires que te meton en retard per sopar, dels pòts de païsans podaires, pudissent la pipa, als pòts policièrs, pas pro poètas, sens vos parlar dels pòts escupinejaires que me banhèron cap-e-tot. Totes los pòts qu’encontrave i passavan.

Pas res m’arrestave. Per vos dire, ensagère un jorn los pòts quequejaires que quequejavan, quane pensum, pu-putaniers de pòts, n’acabavan pas de broncar! Anère pas al cap de ma lectura. Encontrère un pòtfendut mas la fendascla dau mitan me destorbèt de sa parlicada. De pòts en pòts, penequère tanben sus un parelh de pòts blesejaires que peniblament m’estiflèt longtemps per lo cap.

Lèu-lèu, me conoissètz, defugiguère los pòts ponchuts, pas per ieu, ni mai los pòts premiats parisencament, Goncort o Feminà. E puòi, son pas mai per nautres que de pòts postats, pòts electronics, pòts pas a posita, que t’arriban pas que per lo pòste. Me fan faire la pòta, que prèse puslèu, ieu, los pòts populars de proximitat. Censurère de mas lecturas tanben totes aqueles pòts de farlabica, pòts bufècs, pòts botarigas, conflats al botòx que t’i fai la boca coma lo rebòrd d’un pissador. Daissère de caire, plan evidentament, los pòts poirits dels politics pietadoses que me fasián rafir los mieus, de pòts.

Los pòts peluts a pro pena me tocavan, an totjorn un pel mal a prepaus. M’agradava mai de legir las pòtas femeninas, dau dessenh mai polit, de las colors mirgalhadas. Pòtas pintradas de negre o de blu, de la tencha tot bèl just seca, pòtas « percingadas » d’una espilha espintadas per marcar la pagina, per se pèrdre pas, e mai que mai, pòtas de porpre emperosinadas que per d’unas me pivelavan. M’i empegave e legissiái tot, dusca al pus pichotet plèc.

Mas, ma passion vertadièira va cap a las pòtas parlant la lenga nòstra, dins totes los dialèctes, aquò me pausa pas problèma. Vau de la pòta provençala, encigalada de grafia fonetica, a la lemosina que dau « capèl de Miquèl en pèl de vedèl » ne fai un «chapeu de Micheu en peu de vedeu », passe a la pirenenca gascona que sa lectura t’aspira coma una « f » e m’ancore sovent dins lo pòrt de Seta, per i tastar las pòtas pintorescas de la Poncha que se manjan mai de consonantas que de peis ! Es per dire. M’aime de legir tanben las pòtas vièlhas, es dins los vièlhs pòts que se fan las potadas bonas, pòtas pergamin, passidas e patoesas, claufidas de gallicismes mas d’una musicalitat ! Al contra, me faguèron plorar de pòtas pretenciosas que pedantejavan, afranchimandidas dins son èime, e que se la petavon, que se pavonejavan, pauras pòtas piòtas !

Las pòtas novelairas e trabucantas, que riscan plan-planet sas primièiras paraulas,  me pertòcan totjorn. Las pòtas enfantinas, dins una Calandreta, m’emocionèron que non sai e legiguère la classa tota, e mai la regenta, segon lo metòdi Freinet !

Mas vos dise pas mas pòtas de cabèç, las legisse de lònga, e de lònga i tòrne, de jorn e mai de nuòch que, es plan practic, son tanben escrichas en Braille.

Lo Montamametas