Avís de tempèsta!

   D'unas me van dire de misogin a legir aqueste.

   D'autres van rire d'aurelha, d'amagat de sa polida, nòvia, calinhairitz, de sa mestressa, femna, companha, molhér, de sa mitat o de son tot, de sa patrona, de son governament, ministre de las finanças, de sa marrida espina, de son dragàs e te sabi... Es pas a ieu d'o dire. Mas çò que siái segur es que se van pensar en son dintre, aquelas faussas cadaulas:
- "Tè, aquí lo Monta-Mametas que te lo manda pas dire e qu'a plan rason!"

   Avalisca! Assumissi al nom de la part mascla de l'umanitat, dels dreches de l'Òme e de tot biais anam faire pojar las estatisticas dau blòg e es de bon prene.

   Se me permèti d'escriure aquò es que los parents se son sagnats a blanc e m'an tengut a las escòlas per que m'endiplomèsse en" Freg e Climatizacion" a un nivèl bèl e que posquèsse legitimament afortir uòi, sentenciós çò que cal, que:
"Las femnas an un problèma de termostat".
Aicí sèm.

   En estiu s'estofan, en ivèrn son de glaça, son pas jamai a carrau. Basta d'anar a un maridatge estivenc per te las veire totas amb lo fuòlh per cantar dau capelan se faire de vent coma las marquesas d'un còp èra, de montar dins las estacions d'esquís per las trapar totas embarradas dins la sala de repais, assetadas sul caufatge amb sos quaranta anoracs!

   Mas çò piéger es al lièch, quand tus siás nus e crus coma Adam aprèp qu'engoliguèsse la poma, ela a lo pijamà en coton borrilhós, lo tuga-l'amor, la coineta, la flaçada dau chival, lo plumon de la grand, las caucetas, una bolhòta a cada pè e encara te cascalha de las dents a pas poder barrar l'uòlh de la nuòch!

   N'èri aquí de mon pensament a me demandar çò que trucava dins aquela mecanica al demai perfiècha e que ne sèm, o cal dire sénhers, totes enfachinats e abramats. Benlèu qu'aquò poiriá venir de l'evaporador o d'un capillar que s'engorgolha, d'un rai cosmic tombat onte caliá pas que tombèsse?

   I a de mond que trapan sas idèas en se barbejant, s'agachant ufanoses dins lo miralh enganaire, "O miralh, miralh mon bèl, diga-me..." e que te daissan a pensar qu'es plan damage que se gardèsson pas tot son pel. D'autres prenon sas decisions màgers, de matin, assetats sul gabinet, dins la solesa dels cagadors, un pauc coma se lor caliá faire de plaça abans que de se poder lotjar una idèa novèla dins lo compronòbis.

   Per çò de ieu, las solucions a mos problèmas existencials me venon totjorn d'una belugueta de Sanch-Inhan. Mas per trapar lo bon glopet, aquel que te metra lo lum al granièr, te prègui de creire que ne cal empassar de barricòts!
   Aquel ser d'aquí, un ser de tampona a cò dau conhat, èri pas solet a cercar. Coma la serada s'esperlongava e qu'èrem a sopar defòra Tarrau se convidèt fasent sentir sus las espatlas nusas de nòstras companhas tota la frescura dau bon de la nuòch. E aquí lo femnum de se cargar vèstas e giletas, e cadun de se desconflar sus aquelas tragèdias qu'empoisonavan nòstras nuòches levat un jove parelh esperdigalhat e vistablament espompit.
- Vos anam dire la solucion. La solucion es lo matalàs a aiga!
- Lo matalàs a aiga?
- Òc-ben, amb lo matalàs a aiga podètz caufar l'aiga d'un costat e la refrejar de l'autre. Adieussiatz carmanhòlas en borra de cata, camisas de pel de borreta a còl rotlat, tricòts en lana de piòts e bonjorn las dentèlas, los desabillats de satin, lo ziu-ziu de la seda... E los sers de tempèsta, quand se quilha l'aubre mèstre al mitan de la mar dels pantaises, veiriátz un pauc aquel auristre equatorial, aquela chavana tropicala, aquela auròra boreala ! E quane viatge! Los Quarantens Bramaires, los Cinquantens Furioses, los Seissantens Cridaires, passatz lo Cap Hòrn tot còp!!!

   Me'n tornèri soscaire e espantat d'aprene que de còps, la salvacion nos posquèsse venir de l'aiga.

Lo camin dau Cèl

 Per l'amic Janòt,

aqueste remembre d'un retorn de manifestacion.

  Son a desenclavar lo reire-país clapassièr, resèrva d'indians que ne siái un. An derrabada la darrièra vinha que fasiá targa a la garriga, dins la virada de la comba, la comolan de caillaus e de riblonalha, d'inèrtas coma dison. Salopariás recampadas suls chantièrs de la còsta o de la vilassa per sebelir a jamai la tèrra lauradissa que de generacions e de generacions de davancièrs caparruts avián pacientament, a cha pauc, raubada au mineral.
   Los tocamanetas, de la caganha de boca e de la comprenèla constipada, nos an anonciat una rota grandarassa, riban pudent enquitranat, que tirarà drech per pojar lo puòch que i moriguèt un còp èra lo paure Còstasolana, a l'espèra als perdigals, dins lo Verd paradís de Max Roqueta. Lo nos van tornarmai tugar...
   Rotassa a l'auçada de sas ambicions electoralas e dau tropèl de chivals que bombisson jol capòt de sas berlinassas alemandas, rotassa qu'abandonarà lèu als romècs lo virador tan redde que vegèt, en sortida de la rovièira, lo Janòt mancar èsser deseretat...

   Se debanèt per vendémias. Las primièras que lo jove coble, que se veniá de maridar fasiá a son compte: la bèla-maire, a dicha d'insistir, lor aviá balhat de boca, que passarián al notari un còp la culhida dintrada, aquela vinha tan polida e cobesejada, dau costat de Valhauqués.
   Lo Janòt menava lo forgon de las vendémias. Aqueles dau País Bas saupràn çò que vòli dire. Pels autres fau una parentèsi. (Lo forgon de las vendémias èra un daquòs de las quatre ròdas, lo mai grand possible, amb un motor que pissava l'òli, que s'amorçava dins las davaladas o jos la butada de tota la còla de vendemiaires coma per la mesclada de rugbí, que conoissiá pas lo contraròtle tecnic, luònh se'n mancava!, e que la MSA voliá pas nimai assegurar. Èra lo mai sovent un traste de recuperacion de la pòsta o de la polícia que d'unes, davancièrs dau "tunning", i apondián un vira-lum per ficar la peta als companhs e lo pega-solet: "l'aiga es poluïda, beguetz de vin" amb un òme que pissava dins un riu. Lo forgon de las vendémias aviá pas pus de retrovisors nimai de fuòcs, espotits a la cava a cada marcha enrè, al bruch, èra englandat d'en pertot e se mirgalhava a cada petaçatge de totas las colors de l'arquet. Lo forgon de las vendémias èra tot lo contrari de la berlinassa alemanda, se tirava pas de davant mas èra poëtic. Tampatz la parentèsi.)



   Lo tub Citroën rovilhat dau Janòt, barlinga-barlanga, cracinejava gailhardet e plan-planet, dins un fum de fum, bombissent de totes sos ressòrts dins los clòts de la rota vièlha que serpatejava las garrigas nòstras. (Vesètz coma èra poëtic!)
   Lo Janòt èra fièr coma un pavon, la culhida s'anonciava de qualitat e de quantitat, la jornada de davalada excepcionala, la polida a son costat aprigondida de tròp dins lo trauc de la banqueta daissava veire de fach un pauc naut sas cambetas de reina... Èra lo pan de nòça.
   Darrèr, amolonats sus de plancas o assetats sus de sètis plegants, mitan las semaus, los ferrats, la barriòta, los pals-semailhièrs, lo quichor, la farda, los capèls, las biaças amb lo recapte, l'aiga, lo barralet de vin, la grasilha, los faisses de gabèls..., la bèla maire que cortesament, en mai la vinha, aviá cedida sa plaça davant, e la còla de vendemiaires espanhòls.

   Es alara que d'un bartàs, a man drecha, te li sortiguèt al Janòt, un faisan que fasiá per lo mens sas tres liuras, de pedons, dins l'aur dau solelh naissent. Dau subte, lo vinhairon tornèt caçaire, te tombèt una marcha dins un cricament de dents, te flanquèt un grand còp de volant, qu'adralhèt lo tub mai que bombissent dins las piadas de l'aucèl. La caça se veniá d'abrivar. Darrèr, dins la caissa dau forgon, èra quicòm mai. Las pialas de semaus se desquilhavan, los ferrats rotlavan, las espanholetas resquilhavan dins los braces de sos Rodrics dins lo temps que sas mamàs s'ensemalavan de cuol. Aprèp aver bombilhat un momenton, sautin-sautant de totes sos amortidors flacs e moligasses, l'anticalha rotlanta cugèt taular e acabèt sa corsa dins lo valat, dins lo temps que s'enlairava lo gal dins un cacalàs escarniós en resson als "hijo de puta de mierda de hijo de puta!" que montavan de la caissa en tòla ondulada.

   La seguida, o auretz comprés siaguèt pas a l'avantatge de l'amic, un còp descunhada la sògra escrapochinada per las semaus, nhocada de cap a cima, un uòlh blau, l'autre negre mas negre...

  Deman quand passaràs sus la rotassa nòva, ennaut la Braud, la maquina de vendémiar, es qu'ausiràs, Ò Païsan!, dins lo virador enermassit, lo cacalàs de la clocada se fotre de tos espets passats?

Alalí sus l'alhòli !

   I son arribats. D'amagat, d'escondons, sens quincar mot a degun, dins lo temps que lo mond tot s'estrausquanizavan de rire davant las desfortunas d'un capolièr de la jaça mondiala, miliardari de "gaucha", menat per sa bistoqueta descabestrada als infèrns setens e que coma los topins de Sant-Joan de Fòs partirà per la coa.

Me demandi s'èra pas aquò la rason vertadièra a n'aquela farsejada quequetica-mediatica que nos an jogada, faire de fum, qu'aqueste còp l'an facha passar sa directiva europenca novèla, dins lo temps de dire aï.

D'ara en davant l'alhòli es enebit, a de bon e a tot jamai. Un restauraire, un ragostièr an pas pus lo drech de te servir un alhòli fach a l'ostal, a l'anciana. Son oblijats de passar per la centrala de crompas per te porgir un sembla alhòli industrializat, "light", sens alh benlèu... Aprèp lo descremat, desonchat, deslachat, desalcoolizat la pontannada es al desalhat...

La centralizacion contunha, lo genocidi cultural s'acaba de complir.

Imaginatz un pauc la cachavièlha : una borrida sens alhòli trista coma un placebo generic e perimit, una cagaraulada que seràn pas fièrs los cagarauls per son darrièr repais, una merluça a la maionesa que ne vendrà plata coma un manequin vedeta...

Alalí sus l'alhòli an dich, e nautres pauras colhas que sèm, los pagam grassament per aquò far: reglar los problèmas màgers qu'empachan Euròpa d'èstre a carrau. N'ai un ratigàs d'aqueles plan-pensaires, sordanhas coma d'araires, que te respondon d'alh quand li parlas de ceba. Me fican en caire amb sas directivas trucalunas, que Dieu los escrapochina, que lo diable los patafiòla, que crèban amb la ronha al cuol e los braces tròp corts!!!

E mai per aqueles d'entre vautres qu'an pas engimbrada la podra que peta, es clar coma una aiga bolida, es la guèrra que vòlon, la dar de las dars, la totala.

L'auràn.

Toques pas a mon alhòli. Òc per la legalizacion de l'alhòli, per l'alhòli en venda liura, pels dreches de l'alhòli en fin de vida ! Gardarem l'alhòli! Volèm viure e manjar l'alhòli al país!

Farèm de pausa-cuols, nos encadenarem a las grasilhas de sos palaisses, lor barrarem la canèla de las tinas AOC, apelacions occitanas contraroladas que ne son agromandits, tornarem prene los camins dels sèrres e la clandestinitat.

(Mèfi que los contravenents, los manjaires rebèls d'alhòli de ma tanta Nina qu'es ja dintrada dins la resisténcia, se van faire dessobtar lèu fach. Los quèpis an de chins solfinaires, engaubiats especialament per aquò far que destrian lèu fach e a de quilomètres lo perfum de las caucetas de gendarmas de la redoléncia d'un alhòli cargat a pena rotat.)

E dins lo meteis temps, lo mercat liberalizat d'a fons, un baloard per lo quetchup, tomatat american, grelh de l'obesitat de nòstres enfants de la patria.

Sens alhs per nos aparar los vampiris d'otra-mar nos van chucar cap e tot e lèu fach.

E que degun me venga pas dire que coma los alhs, trabalhi de cap!



Sason 2

Lo retorn dau Monta-Mametas !

Estudis per un "casting"...

Lo pilòta es a s'escriure, dins l'espèra pichòta revista de premsa:

La Setmana, Lescar, Occitània
"Es pas tròp lèu! L'art es pas la vida, n'es qu'una representacion. Mas dins lo trabalh dau Monta-Mametas l'art es al còr de la vida e se met al servici d'aquela vida per que son dire siágue mai fòrt, mai bèl, mai ric e qu'i siágue mai ligat: una mena de fusion armoniosa, una simfonia qué!


New York Times, James Roston Art§Life
“The most fantastic blog in recent years. The Monta-Mametas. What else?”


Washington Post, Art Forum
“This is the most comprehensive performance of art during the 21^th century, go and see it!!!! Investors bevare, this blog will brake all records, sensitive and groundbreaking”!


Midi Libre, Clapàs Lengadòc
« Fant de chichorlas! »


”Le Monde, Paris France
« Il n'y a pas une culture, mais des cultures! »


 Frankfurter Allgemeine, Helmut Worber
Dies ist die beste Künstler in der Geschichte und den stärksten Eindruck von unserer Zukunft, einer der bedeutendsten Künstler heute, und dass einige der wichtigsten Schöpfer der Geschichte macht.“


Pravda - Moskva, Review of the week! (5 paginas!!!)
Это самый лучший espantant, художник в истории и сильное впечатление от нашего будущего, один из самых важных художников сегодня, и это делает некоторые главный творец истории, Monta-Mametas и которые всегда будут вторгаться всех крупных музеев для всех будущих”


Peoples Daily, Peking (Longs interviews with the whole population in China, about the world-impact of this blog!)
这是历史上最好的艺术家和我们的未来，最重要的艺术家之一最强的印象，这使得故事的主要创造者一些，谁侵略始终将所有未来所有的大博物馆

　
Hindustan Times of India, Ali Bòfi, Calcutta Art Division
इस इतिहास में सबसे अच्छा कलाकार और हमारे भविष्य, एक सबसे महत्वपूर्ण den bästa कलाकारों में से एक आज की सबसे मजबूत धारणा है, और उस underskön कहानी का मुख्य निर्माता के कुछ बनाता Monta-Mametas है, और जो हमेशा सब भविष्य के लिए सभी बड़े संग्रहालयों आक्रमण करेंगे, और यह इस दौरान एक असली के लिए सबसे बड़ा geni हो रात के बारे में हैं दशक



Svenska Dagladet, Sven Sjöstedt.
“Det bästa som hänt den occitan konstvärlden under detta århundrade”!


Paletten, Nick Tamaire.
“En esoteriskt vistelse i negationernas icke, ett ömsinthetens famntag i det förborgades något, omvandlat till ett också”! 

Per un adieusiatz

Mas i a d'unas constrenchas de respectar:
D'aquí la fin de l'annada, vos cal un minimum de 30 articles, un article, aquò fa
15 linhas minimum en occitan (mas o caliá precisar?). Vos cal pas m'escriure
los 30 articles d'un còp... Ensajatz de variar los tèmas.　

　

　

   Cara Egeria,
　
   as aquí lo prètzfach plegat. Òc-ben, de Gardarem las Mametas a Gardarem lo Caçolet n'as trenta, trenta esquichaments de comprenèla per ne tirar pas qu'aquò, aquela substantifica mesolha, aquel chuc galejaire o que se voliá aital.
   Me devi rendre a l'evidéncia, dins los recontorns de las tripas de mon cap i a pas que trufariá e colhonitge. Es atal.

   Çò mai bèl d'aqueste blòg, es fòra d'aquí que lo cal cercar, dins los rencontres que congreèt, (encontrèri en verai d'unes legeires que conoissiái pas!), los escambis que ne siaguèt l'encausa, (aicí Ràdio Mametas sus Lengadòc!) e l'espèri, mai que mai, ..., la nòta de las bonas que se va empegar!

   Èra pas ganhat, luònh se'n manca que d'un pauc mai sabiái solament pas çò qu'èra un blòg, e me vaquí afogat, dependent, passejant cada ser dins lo mond bèl dau bloguitge coma òm fai sas crompas, una lectura d'aquí, un comentari o una video d'alai. Me cal aprofièchar d'aquela mena de conclusion per mercejar los que me faguèron l'onor de legir mon desborronatge e l'amistat còp o autre de daissar un comentari intelligent per faire montar lo nivèl. 

   M'arrèsti a tot jamai, ai passadas las quinze linhas.

N: Aital se deuriá acabar la Gèst@ d@u mont@-mamet@s mas es que se pòt acabar a de bon una gèsta?

Gardarem lo caçolet, o farem tot petar!

   L'autre jorn vegèri un amic que veniá d'èstre papeta pel primièr còp. Aquò, o cal dire te tomba dessús sens te demandar ton vejaire e mai segurament que la canhòta bèla dau lotò, per pauc qu'ajas emplenada una grasilha de naissença, a la comuna, un vintenat d'ans per abans.
- Alara, i vau, alara content d'èsser papeta?
- Òc-ben, mas çò que me fai susar es d'èstre, ara per ara, marridat a una mameta...

   Malurós, de qu'aguèt pas dich davant ieu l'aparaire primièr de las mametas!! Ieu que me fau una fèsta cada còp que ne vesi espelir una de nòva, que n'avèm mestièr, qu'a la longa las ancianas se gastan e venon ranças. A ieu que faguèri "Ràdio Mametas", a ieu que butèri la crida bèla aicí meteis de "Gardarem las mametas!" 

   De que me venguèt pas dire aquel amòrri, aquel innocent de Niana, a ieu lo militant de la primièra ora pels dreches de la mameta. Ba sabètz lo principi de mametetat:
- Totas las mametas naisson al mametum liuras e egalas en dreches.

   De segur, anatz dire qu'aquò m'es aisit, que seriái colhon d'escopir dins la sopa, de tugar la mameta de la retirada daurada, de mossegar la popa que me noirís amai siágue rafida e passida. Verai, mas de qu'i pòdi se siái enamorat a de bon de las mametas?

   Pasmens,... pasmens de còps, la mameta me pren la tèsta!...


   O avètz remarcat, basta de metre un carri sus la plaça dau vilatge, e las mametas, amai se sabon pas encara onte va lo carri s'afanan per montar. La mameta contemporanèa quand es pas davant los fuòcs de l'amor a lo fuòc endacòm mai per s'anar espacejar. E, que las cambas li fagan mal o pas, l'auça, l'auça la cambeta, la nineta, per pojar sul nauçapè de l'autobús.

   Dins mon mestièr de barrutlaire, de rebalaire, quand n'ai un sadol de mon de qué dau cada jorn, tapenada, adòba de singlar, brasucada de muscles, crostada de fricòt d'escobilhas, aurelhetas,... m'agrada de m'encanalhar lo gargalhòl, prèsi l'aventura culinària, aimi de tastar a las cocinas exoticas dels paises que nos enròdan.
   Conoissi un estanquet sul pòrt de La Ciutat que me servís una bolhabaissa de primièra, se monti en Cevenas me confli de tripons a las castanhas e als cèps, de cagaraulas o de brandada dau costat nimesenc, e quand passi Erau manqui pas cada còp de m'engolir un caçolet que ne siái agromandit.

   E es aquí lo picar de la dalha.

   O sabètz que la Santa-Verge venguèt a Lorda per dire que la lenga nòstra es la lenga oficiala dau Paradís. Se la maire parla Bigordan aquò vòl dire que l'occitan es la lenga mairala de Dieu, pas mens.
   Diguèt tanben un parelh de causas e mai que mai, cresi, de faire peniténcia. Çò que fa que, quand los carris claufits de mametas passejairas s'adralhan cap a Lorda, abans que d'anar faire peniténcia una setmanassa, fan estapa long dau camin per s'emplenar l'esquipòt. E l'autre jorn quand m'arrestèri a Castelnòu d'Arí per endavalar un caçolet plan susat, al volant de ma veitura, las mametas golafras m'èran passadas davant. N'i aviá pas pus!
   Es verai que lo caçolet es de bona mangisca per las mametas, ten al ventre e cal pas tròp mastegar per aquelas qu'an de problèmas de dentièrs. Mas ont anam se las miliassadas de mametas nos tiran lo caçolet de la boca! Quina insecuritat dins nòstra societat! Cal que tot torne per çò que tot s'engruna. Ont anam!

   La mameta me pren la tèsta e se lo manja mon caçolet, alara vòli cridar:

Gardarem lo caçolet o farem tot petar, ... amai las mametas!

Lo "ring" o the circulada

   Un còp èra, la prima vesiá se voidar las glèisas triomflantas pel campèstre dins de processions interminablas, dichas de las Rogasons. Peta-candèlas, tanècas, beatas, manja-paters e manja-bon-Dieu, tot lo bon pòble apapesit airejava sas pregàrias a las croses dels camins, croses que son totjorn quilhadas a cada sortida de nòstres vilatges.
   Aquí lo capelan presicava e puòi, amb son asperson, benesissiá las tèrras e las culhidas a venir. Se caliá petaçar per que benesiguèsse dins la bona endrechièra, dau costat de nòstras vinhas mas sens que se sarrèsse de tròp, per pas, qu'amb son aiga-senhada, nos las empeguèsse de mildió!

   Es d'aquel temps que nos ven l'istòria famosa dau pichòt enfant de còr que, amb la crotz que portava, agantava las brancas nautas d'un cerièr, comolas de fruchas maduras, per se'n conflar el e sos acolits de collègas, dins lo temps que lo capelan predicava. E lo Soissa, lo cap de procession de lor tombar dessús:
- Maluroses avètz pas vergonha de manjar de cerièras dins lo temps de la pregària? Es un pecat gròs!
- Es pas un pecat qu'es lo bon Dieu que nos las a fach passadas!
Dins lo temps dau repotegal lo capelan, lo Sant-Solelh e tota la còla avián tirat camin, e l'autre de se calcinar mai:
- Ane, despachatz-vos que lo bon Dieu es als diables!!!

   Uòi es quicòm mai. Un autre dieu es a l'onor: Bacus. Los paísans d'en çò nòstre an solfinat la combina per crebar pas, e vesèm florir d'en pertot de circuladas vinhaironas. Te fan d'estands al mitan de las vinhas, espacejats los uns dels autres de quauques quilomètres, amb de mangiscas bonas e las bevendas que cal per las empassar.
   Aquí, per salivejar, los amusacaisses e los muscats umoroses; un pauc pus luònh lo cauquilhum e lo picapol, per tugar lo verm; las ensaladas per se lavar las bocas, las carnsaladas e lo rosat glaçat; los peisses e los blancs secs; lo trauc dau mitan a la fina dau lengadòc; los mata-fams e los roges ufanoses, per pas que la pèl dau ventre se pegue a l'esquina; los cabecons e los vins fustejats, lo rebalum e aquel que petoneja per faire Dieu de son ventre... E ne passi.
   Un fum de suedeses, de francimands, d'alemands, d'angleses, a fòrt poder de crompa, se marcan per faire lo "ring" es aital que dison circulada aqueles colhons dau Clapàs. Contra un planh-ponh de pecunhas, armats d'un veire e d'un capèl de palha, tot aquel mond de l'ubac començan son camin de crotz, estacions a cha estacions. Seguisson lo cairrairon que serpateja mitan las vinhas biodinamicas, de mai en bio e de mens en mens dinamicas, que te fan de vin de garda a trente-uòch euròs la botelha. A n'aquel prètz gardatz-lo!

   E lo solelh plomba e tusta suls tastaires que s'ensolelhan, las cigalas embriagadas de chuc cantan per aqueles que s'encigalan. N'i a que broncan, d'autres que s'aplatussan. La sèrp dels encapelats fa de mai en mai de ziga-zagas. Quand se'n van semblan que se'n tornan, an perdut lo nòrd a de bon, a jamai e per totjorn. Son assadolats, enchusclats, encatarinats, pintats, enchichorlats, bandats, petats, empegats...

   Al pus prigond de las blacas, dins l'ombra fresca, los vinhairons comptan la recèpta.

Partiguèron cinc cents, paguèron lo prètz fòrt

E pas cap demest eles, se'n tornèt al pòrt!

La Meteòc

   Nòstra lenga d'òc es claufida de reprovèrbis meterologics emplenats de sapiénçia coma:

Se bufa lo vent dau costat de Fukushima,

Pren ta banasta e vai te'n campairolejar.

o encara:

Se vòs mentir, parla dau temps.

   E ben, messorguièr coma un desrabaire de dents es aquò que me prepausi de far, dins aquela: de vos parlar de la pluòja amai del bèl temps. E se los ancians avián ressorças a n'aquelas dichas claufidas de saviesa e de còps comolas de colhonitge, per s'ensajar a endevinar lo temps que fariá, es qu'avián pas luònh se'n manca los mejans de l'omotecnicus que sèm.

   Ara basta de quichar sul boton del fenestron per prene lo temps. Es mai aisit que de dobrir la fenèstra per agachar lo cèl! Solament dins la doça França escanaira, tot es centralizat amai la meteò que te dona lo temps de París e un enrabolhament de las tendéncias, sens tròp de precisions, a l'entorn de la vilassa. Semblariá qu'en França n'i aguèsse pas qu'una!
   Quand son en vacanças los parisencs o que van passar sas dimenjadas endefòra avèm drech a una atencion particulara per las cances: montanha o ribas de mar. Pas mai.

   Alara al país cadun de se petaçar a son biais. Conoissi un papeta que s'es abonat al satellit pas que per aquò. Agacha de longa la cadena meteo e quand vei bolegar l'anticiclon lo va cridar sus la plaça, als quatre vents.

   Mai encara. Un jorn a l'ostal, te vegèri lo paire, qu'agachava Roland Garròs sus la television. Imaginatz mon espant, el que sap pas solament las règlas dau tenís.
- E ben, de qué fas aquí, plantat coma un pòrre, a agachar aqueles pelucres?
- Amai que me'n fotes d'eles, agachi lo temps que fa a París. Vèses plòu. An sortit los tendolets. Aquò vòl dire qu'al nòstre Tarrau se va levar e que poirai anar sulfatar!

   Urosament i a l'internet. Per nautres, al vilatge aviam fins ara, sonque lo debit bas. Lo debit bèl èra reservat a la sèrva d'aiga dels cagadors e encara abans que lo departament nos venga pompar la sorga e raubar l'aiga per asaigar de pelencs angleses dins los giratòris dau Clapàs, angleses atanben.
   Ara per ara nos an quilhada una antena debit-naut amont lo puòch, antena que marcha a l'energia solara. Solament aqueles cagadurs an pas installat pro de captors fotovoltaïcs, çò que fa que quand i a pas de solelh, i a pas internet. Doncas, agacham sus internet la meteo per saupre se l'endeman internet marcharà. Per poder agachar la meteo!

   N'i a un qu'es al fial mai que nautres, es lo Sarkò. El, sap ja, de meses abans que se va prene una raissa, un lavaci dels bèls per las eleccions venentas. Doncas a fach l'estòc de parapluòjas, per metre sa cata-banhada de Carla a l'abric, a 7000€ l'exemplari. Es lord que fa plòure! A n'aquel prètz se seriá poscut crompar una vèsta granda, una levita impermeabla!
   Se ditz, qu'aqueles amòrris de Cherborg, que li vendèron los parapluòjas, an per los ensajar, escampat dessús de bolas de petanca. Sarkò dejós fasiá lo bochon, lo let!
   L'an sonat Para-Pactum lo parapluòja. Para-Colhon òï! Qu'es plan conoscut que tojorn los atemptats se fan a la bola de petanca!

   Farà lèu un an que los bèlgas, que son pas tant piòts que çò que semblan, se passan de governament. Macarèl! de qu'esperam per faire coma eles. Coma o faguèt en son temps l'inventor dau paracasuda, lo Sebastian Lenormand, vos prepausi d'escampar lo Sarkò per la fenèstra de la tòrre de la Babòta, amb son parapluòja, per veire se s'es pas fach engarçar pel mond de Cherborg que sèm encara un còp nautres que pagam!

   E òc, coma o disián los ancians:

Plòu totjorn suls banhats !

La nuòchada internacionala dau reborsièr

   L'òme modèrna es una feda. Auriái poscut apondre una feda ronhosa, mas uòi siái plan lunat e dirai puslèu una feda perduda.
   Mas que degun me venga pas parlar de l'intelligéncia dau tropèl! Çò qu'es entendut per las bedigas o es pas per lo tropèl uman, vertadièrs motons de Panurg que sèm.

   Basta que d'agachar las coas interminablas, de nuòch, en ivern de còps, que d'unes fan per se crompar la darrièra Nintendo, cresi que se sona la tres divessas o quicòm aital, o lo CD novèl de Jòni, benlèu lo darrièr abans que se momifica a de bon e que siágue panteonizat.
    Mai encara, las estinhassadas e desrabatge de conhonhons lo jorn de la dobertura de las sòldas, a pas d'oras, per se crompar a 50% lo tapa-pecat de dentèlas que tornarà alucar la flama dau fogau quand se conjugarà lo dever.
   E se onze cabras descloscadas e subrepagadas, que pican dins un balon sus un prat apelenquit, enluòc de pèrdre o de faire la cauma coma de costuma, se meton a ganhar, tota aquela motonalha abestida, vendrà isterica trepar los Aliscamps de París.

   Ò vai, tot es plan combinat per los mèstres dau tropèl: de l'apasturatge mediatic dau cada jorn, a l'estiva d'agost en riba de mar o a l'amontanhage ivernenc. N'i a que pensan! E, per pas que son fedam se faga de lagui e se dona a la demingra abans lo cotèl dau maselièr, t'escampan de podre d'embòrnia.
   Ne vòs, n'as!

   Te menan aqueles bons pastres de la jaça mondiala dins la dralha que li agrada de te faire seguir. Ara, an la tissa, per nos enlusernar un pauc mai, de faire de caduna de nòstras bèstias jornadas, de jornadas internacionalas de quicòm.
   De la jornada sens veituras a n'aquela sens telefonilhet, o a la Sant-Valentin, dedicada al amoroses, que se te'n tornas a l'ostal sens ton ramelet de ròsas te prendràs una espolsada tsunamica que t'ensenharà coma lo monta-mametas aviá rason.
   Te fan, per exemple la jornada de la francofonia que se poiriá sonar tanben jornada de la bretonofobia o de l'occitanofobia... E benlèu per se rescatar vòdan una jornada a las lengas mairalas, pas qu'una, e òc  an pas perdut lo babarròt. Se cal afanar de parlar un jorn dins l'an e de se calar los autres.
   I a tanben la jornada de l'aiga. E lo vin? De qué ne fan aqueles arlèris beveires de pissa de ranas? 
   E puòi i a de causas mai risolièras coma la jornada mondiala de las zònas umidosas que deu èstre a mon vejaire quicòm de calhòl, aquela de la jupa que me sembla indispensabla a la subrevida de l'espècia o aquela dau lavatge de las mans. Te cal esperar un an per te lavar las mans, pas que las mans. Al cap d'un an i auriá benlèu mai preissat a lavar: conoisses la cançon de carnaval, los pès, los pès, los pès ... amai lo cuol benlèu, non? Per lo cervèl, es ja fach, plan fach.

   Enfin auriái poscut desparlar de la jornada internacionala dels cagadors mas ieu siái pas concernit, en bon occitan, enfant de vinhairon, me'n vau cagar a la vinha. De qué volètz quand lo plec es pres.
   E puòi l'auretz comprés, siái un moton negre, aimi pas de cagar e de dançar amb la musica. Me farai sonque per ieu, una jornada mondiala o puslèu una nuòchada: la nuòchada internacionala dau reborsièr!



"Aicí se sosca en Occitan !"

 Mon fantasm lo mai secret, mon pantais lo mai bèl seriá estat de me faire copar los pels per Jansemin, lo perruquièr agenés e de l'escotar, aquò fasent, declamar sas poësias. O pòdi dire, s'aviái viscut a n'aquela epòca e d'aquel temps seriái estat dau suc pelat, rasclat e de la codena lusenta.

   E quand agachi uòi dins las fèstas occitanas mon pòble borrut, pelut, mostachut e barbut, dels pelses longaruts, me disi qu'un poèta perruquièr, a la dintrada dau sègle XXI, nos fai bravament mestièr!

   Enfin me pensavi aquò fins a l'autre jorn, que tombèri sus la lista de las entrepresas labelizadas "Òc per l'Occitan".  Aimi aquela iniciativa subrebèla de l'IEO. Las entrepresas qu'o vòlon se marcan segon tres grases de practica de la lenga en son dintre per que los consumeires occitans e avisats las poscan causir, parlar sa lenga per sas crompas en luòc d'enriquesir la cordilhada d'entrepresas francimandas qu'an pas besonh de nòstres sòus.


   E de qué te vegèri pas dins la tièra dels estampilhats: "Òc per l'Occitan"?  Un perruquièr, i a un perruquièr que te copa los pels en quatre e en òc! Pas qu'un, te l'acòrdi, mas n'i un, dins Tarn, a Sant-Sulpici. Ne parlèri als amics e avèm rason d'aver decidit de nos anar far copar los pels a Sant-Sulpici!
   Mai encara, anam organizar un autocarri que nos menarà totes amassa a la tondeson e al desbosigatge de colinas. Çò esquerrièr es de sincronizar la buta dels pels de totes mas montarem per la luna vièlha venenta. Tant qu'a far, anar e tornar cinc cent quilomètres, un còp plumadas las tufas de totes, farem una virada de las bèlas que nos menerà dins d'unes restaurants e dins lo trentenat de domènis viticòlas labelizats. E se lo caufaire, un pauc pintat, un pauc encigalat, nos engruna l'autocarri, l'amic Roqueta de Clarmont d'Erau lo petaçarà en li parlant a l'aurelha en òc.


   Per butar un pauc mai luònh l'exercici, en espepissant aquela lista famosa, podèm faire un retrach robòt de l'occitana o de l'occitan de uòi. Es un sabentàs de primièra, mai que mai o cal dire dins sa lenga; festejaire de la granda saca que vòl beure, manjar e dançar al país; plan sapat, plan cultivat, plan apasturat de bonas causas, aima las vacanças e enrega de còps que i a los camins traversièrs que quatre avocats son marcats dins la lista per nos defendre e plaidejar en lenga nòstra! Siái pas segur qu'aquò ajudèsse a se sortir de l'embolh, mas cal saupre se faire plaser, e de tot biais i a pas de presons labelizadas.

   Òsca doncas a l'IEO per aquela idèa tan bèla, amb benlèu un pichon repròchi, puslèu una manca. Seriái estat quicòm mai d'apondre al tres nivèls actuals, "l'occitan nos agrada", "parlam occitan", "l'occitan es pertot" un nivèl quatre. Pas que pels pantaissaires coma ieu: "Aicí se sosca en occitan !"

   E òc, se sosca que s'aviái viscut dins lo temps de Jansemin, lo perruquièr...

Los V. P. P.

   Se i a un daquòs que m'empepina e que m'entaina, que m'enferonís e que me fai montar sus ma figuièra es aquela vòga dels V.I.P.: very important person, çò dison. La television, los medias e las marridas ràdios nos conflan de longa amb aquò, nos fan miralhejar la vida excepcionala d'aqueles despiucelaires de noirissas, bufècs coma de tamborns traucats, que petan dins la seda.

   Ont que siagues, ont que te n'anes i a de pesolhs revenguts que pòdon pas caupre dins sa pèl, que te passan davant per se prene las plaças de las bonas, s'afatonir sul radassièr e te daissar lo cadieron.
   A eles lo lièch mofle dins la clinica privada e lo cirurgian de tria per son agacin, a tu l'espital public sacrificat per emplenar son pòrtamoneda e l'intèrne novelaire per ton cancèr, l'avion privat per la marquesa of London per venir veire florir una ròsa dins son castèl segondari en Luberon (aquò es vertadièr!) per tu la bicicleta e lo geranium (aquò tanben!), per eles las lòtjas a l'estadi, lo cairat VIP:
0 = VIP² mon amor !, las projeccions, vendas e seradas privadas e patin e confin...

   E d'aquel mond que se montan lo cocò, ufanoses, auturoses, orgulhoses, vanitoses, pretencioses e glorioses que se pavonejan e que cagan de relòtges, n'i de mai en mai.
   Es pas de creire mas sèm enrodats sonque d'engènis, que son totes creators, ingeniors, quadres superiors.Valent a dire que los autres li son inferiors. Mas en lenga nòstra quadre se ditz tanben encastre e los encastres los fotèm a las cantonadas, amb los trastes, al bordilhièr que servisson pas a res.
   Amai lo conse de Cuja-las-Olivetas, un conse de patin-patan-pas-res, a empegat, aquel amòrri, una cocarda a sa veitura per se despartir dau vulgus e serà lèu un piòt de mai legion d'onorizat dins la galinièra elisèa.

   Ieu prepausi, per los destriar a de bon, de los sonar los V.P.P., los Vertadièrs Personatges Pichons o se preferissètz los Vergonhoses Personatges Pudents.
Que o cal dire, pudisson qu'enfalenan los òlis onchoses, lo grum gròs, mas aquò rai que coma disèm al nòstre çò que pudís, perís! L'òli de marrida qualitat davala als infèrns, e la grunada finís totjorn quichada dins la semau!

   Quand son pas los òmes que d'espereles se meton a despart, es la societat qu'o fa per eles.
   Aital avèm vist florir fa ja quauques temps de plaças d'aparcament reservadas pels andicapats, perdon ai broncat, per las personas de la mobilitat reducha. Òsca!
   Puòi an seguida las plaças per las femnas emprenhadas, per las familhetas amb la carretona, pels vièlhs qu'an de mal a se rebalar,... Las plaças pels cons, perdon pels mals comprenents, son totjorn al fons a una lèga. Avèm pas finit de marchar!

   L'autre jorn, agachant aquelas plaças d'apargament, voidas per una bona part, me prenguèri a soscar. Per qué pas faire al nòstre, còsta totas aquelas plaças reservadas, una tièra de plaças, una molonada, un fais, pintradas de rojas e marcada de la crotz d'aur, sonque per aqueles qu'auriam macarelizadas sas veituras. Amb una plancarta, pichoteta, que i auriá escrich dessús:

"Se vòs ma plaça, apren ma lenga!"

L'api

   Mon quenque me contava aquela, e coma èra pas un messorguièr de segur qu'es vertadièra !

   Se debanèt dins lo temps dau paure mon papeta rance, benlèu dins l'entre-doas guèrras. N'i a un dins lo vilatge qu'aguèt l'idèa subrebèla de vendre son rasim de taula, de chasselàs daurats e meravilhoses, a París, e de los mandar pel trin a vapor.
   Se pensava de faire fortuna, mas i a pas mai caïn e raubaire qu'un parisenc, levat dos o tres parisencs! Enluòc de tocar l'argent de sas fruchas, se recebèt per mercejament, la factura dau transpòrt dels rasims, que çò disián aqueles rufians èran arribats invendables.
   L'annada seguenta, los ancians se mesfisèron e prenguèron la costuma de montar amb lo primièr viatge, dins la vilassa escanaira, per vendre eles sas fruchas. Los enfants, al nòstre fasián la culhida e l'expedicion, los vièlhs recebián lo rasim per lo vendre e demoravan la sason amondaut. Se la passavan doça.

   Sabètz coma son lo mond dins un vilatge. Quand n'i a un, un pauc mai esperdigalhat que los autres, qu'ensaja de cantar una mèssa novèla, totes se trufan d'el. L'an seguent, se las causas se son plan passadas n'i a quatre o cinc per faire lo còr, e l'an d'aprèp tot lo mond es a la procession !

   E doncas i aguèt d'unas borronas, per montar a París amb los autres. E un d'eles, pel primièr còp de sa vida, anèt al restaurant e contava:
" - Anèri al restaurant a París. Dintrèri dins un ostalàs mai bèl que la comuna de Pinhan. I aviá de cortinas que penjavan, de lums e de taulas d'en pertot.
Un tipe me venguèt veire, negrevestit, camisa blanca, emparpalhonat. Polit coma un enterraire dau Clapàs. Me faguèt seire a una taula e me diguèt:
- Pour monsieur, ce sera a la carte ou au menu?
- Pecaire, pecaire, las cartas i jògui cada ser, al cafè, a Pinhan, amb los amics, donatz-me puslèu lo "menut".
Me balhèt un carton que dessús i aviá un fum de causas d'escrichas, en pichon e en francimand.
Ai, ai, ai! Ieu, siái passat per l'escòla mas m'i siái pas gaire arrestat. Sabiái pas legir, encara mens lo francimand.
- Monsieur a choisi?
- Òc-òc prendrai, eu, qué, eu, aquò e aquò, dèu èstre bon.
- Monsieur a choisi le consommé Viennois et le céleri de Paris, très bon choix. Je félicite Monsieur.
M'aportèt de bolhon, dins una taça a cafè, lo consommé Viennois e puòi, aquel piòt, m'aportèt d'api, a ieu que lo pòdi pas véser.
Puòi comprenguèri:
- lo céleri de París es çò-mème que l'api de Pinhan.
E me forcèri a lo manjar, aquò me fasiá montar lo raca-vòmit.

   A mon costat, n'i aviá un que se manjava un perdigal, amai s'aregalava. Se lecava los dets de tant qu'èra bon son perdigal. L'acabèt e faguèt:
- Garçon, idem !
Al cap d'un moment, una domaisèla li portèt un autre perdigal.
Ieu, encapèri tot. Dins la parladura de París, perdigal se ditz idem, e pardina, faguèri çò-mème.
- Garçon, idem !

   E l'autra idòla, que me tornèt portar d'api !"

Als baugs!

   Es concebut !!!    Es al tèrme d'una vesprada de las bèlas qu'Innocents,  Ases, Badaires, Cagaraulièrs, Sauta-Ròcs e Espelhats se son endevenguts dins son esquichament de comprenèla per faire espelir çò que serà:

lo Cercle Occitan Max Roqueta.

   Durada de gestacion prevista a l'entorn de quatre setmanas per que sénher lo prefècte de la republica escanaira francimanda aja lo temps de tamponar dins la bona casa, legit e aprovat, amai s'es pas d'acòrdi que per un còp avèm tot fach coma cal.


   Mas nos traparem abans per trincar a aquò e a tot lo demai a l'entorn de Jaume Landièr que nos vendrà parlar de son libre: Als Baugs (IEO edicions ) dins lo talhièr salvatge e descabestrat d'occitan en libertat que tendrà luòc a la calandreta la Garriga al camin de Carabòta, darrièr lo licèu agricòla, a Ginhac lo dimècres 23 de febrièr tre 7 oras dau ser fins a pas d'oras.

   Doncas per resumir que totes aqueles que li mancan un cercle, totes los capbords, calucs, ilhauçats, fats e fòls, que totes aqueles que son pas a carrau o que partisson en berigòla, aqueles qu'an perdut l'oremus o virat sa cabucèla se recampan a l'entorn d'aqueste especialista de tria dau baujum e vengon amb nautres faire un pet a la luna!

Metrem lo Jaume sus la grasilha e nos congostarem!

Segon la formula consacrada: "Venètz e portatz", qual lo beure, qual lo manjar, qual lo dire!

Per totas entressenhas: cercle.occitan.max.roqueta@gmail.com

Umor, amor e mòrt.

Aquel es dedicat al mond de Seta...

que se prengon pas la tintaina pr'amor de ieu.

   Anatz dire qu'aquela passa aquò me tafura e me calcina, mas es vertat, ai de mai en mai la peta de morir.

   Me pensavi ieu, coma Brassens, de passar ma mòrt en vacanças, una eternitat de repaus eternal es ben lo minimum sindical après aver tressusat tota una vida de trimadís fins a setanta, benlèu ochanta ans...

   Mas non, amai siaguèsses mòrt, te venon encara ficar en caire!!!!


   Bon, sabiái ja qu'un còp partit pel cementèri, me caldriá coma tot lo mond al nòstre, tornar per votar còp o autre. Ieu que l'ai pas jamai fach de ma vida vidanta, m'èri fach una rason a l'idèa d'èstre un ciutadan exemplari dins ma mòrt mortanta.
Pasmens aquò pausèt problèma a un amic, quora sa femna qu'èra pas sortida d'aquí, se trachèt qu'un dimenge d'eleccion, aviá quitat lo cementèri per montar votar a la comuna, sens s'arrestar a l'ostal.
T'i passèt una espolsada de las carabinadas, tombèl entrepausat, amai quicòm de brave! Las aurelhas, qu'aviá pas pus, li fiulèron longtemps.


  Mas ara per ara, de qué t'apreni uòi? Que van faire PICHONAR  los mòrts!


   Me diretz tant qu'a èstre reddes, tant val n'aprofechar. Mas d'aquí a faire un pichon.


   E puòi, èra puslèu un dels bons moments de la vida que de se fabricar un drollet amb sa polida, dejós lo plumon. (amai dessús!) D'un autre costat, un còp mòrt as una bona rason per pas te levar la nuòch, quand brama lo nenon!


   Mas çò que me fai galinar la pèl e que m'espauruga que non sai, dins aquelas practicas novèlas, son los intermediaris: los emplegats dau laboratòri que se pòdon engarçar dins los topinons d'òli de bragueta.
   Un còp mòrt siás pas solament segur d'emprenhar ta legitima. Imagina-te que tas semenalhas vengan engrossar una blanca-pèl, parla ponchuda e cuol cosuda, que va ensenhar a ton enfant, dins sa parladura franchimanda, dins una autra lenga que la teuna, nòstres aujòls los Galleses, Simon de Monfòrt lo Brave, Napoleon lo Grand e Sarcolha lo Bèl! L'orror.
   Encara pièger, ta femna se pòt faire embarrassar per un autre topinon que tu! Aquò passa l'òsca, es lo comble de l'engana, èstre cocut per un mòrt. Ja ton pichòt serà un enfant de garrolha, mas tu, seràs embanat per un collèga mòrt ad vitam æternam.


   E los paures Setòris que morisson dos còps. Fasián totes per se ganhar las trempas, qual lo pescaire, qual lo marin e cadun o sap qu'es dins la marina que i a lo mai de cocuts.
   Paures Setòris, mai mòrts e mai cocuts!

Topinon or not topinon  ?????

La "primièra" pèira.

   Me'n tòrni d'un acamp de chantièr. La reünion de chantièr es un exercici perilhós, riscós e dangierós que mai d'unes s'i son fach plumar, pelar, e rasclar. L'escomesa essent de faire acreire a un arquitècte pas totjorn amistós e a son client pas totjorn ninòi e qu'en mai te deu pagar a la fin, que sas òbras son ton sol pensament, que l'ànsia que n'as te copa lo beure e lo manjar, e que lo chantièr sera acabat en temps e en ora!!!
   La reünion de chantièr es lo temps de l'esbrofa, de la craca, de la messorgassa qu'a costat lo poquèr es un passatemps de tanècas e de peta-candèlas.
   De còps que i a, aquò pòt mal virar. Ne vegèri d'unes, espatlutasses e calossuts coma de rugbimens de l'ASB de las annadas septantas e ochantas, plorar coma de Magdalenas davant un arquitècte sadic qu'a lo poder de te menar, cap e tot, a la quincanèla. Òc-ben, tot lo mond o sabon que l'infèrn es pavat de tèstas d'arquitèctes.
   Pasmens un còp qu'as fach ton trauc de monta-mametas es puslèu un bon moment, espectacle gaujós de la comèdia umana que se jòga davant tu.
   De Ricardo lo magnific, que veniá en reünion a Antigòna amb sas "nebodas", de bombas bombudas e popudas que pas que de las veire te sacavan lo fuòc a te cremar, coma un paure catar d'un còp èra, partit en fum sens consolamentum o a n'aquel que doblidèt dins la construccion d'un collègi l'asaniment, pas qu'aquò!
- Sénher, Arquís ont los branqui los cagadors?
- Macarèl, los toats ai doblidat los toats.
Calguèt tot petar per faire passar los tudèls.
E lo mondin d'Airbus que volontava un bastiment coma un avion, al desen de milimètre, e que s'acontentèt d'un ascensor tròp cort. O l'endevinhaire d'un vilatjòt de Garona-Nauta que capitèt pas a predire los nòus meses de retard de las òbras.
   Ne poiriái contar fins a deman mas çò que me desconcertèt uòi es quicòm mai. Èrem a aprestar la pausa de la primièra pèira d'un chantièr bèl. Lo grum gròs, los òlis onchoses devián davalar de París, un diluns de preferéncia, per passar, al despenses de la republica, la setmana al nòstre, en riba de mar. E l'arquitècte de se virar cap al maiçon:
- Me faràs un trocet de paret pas luònh de la rota, qu'es aquí que pausaràn la primièra pèira sens s'enfangassar dins nòstre tautàs.
E ieu paure innocent de Niana de demandar:
- Mas comprèni pas, lo bastiment deu pas venir a tocar la rota?
E lo maiçon de s'espetar:
- Figura d'amòrri, se sabiás! Un còp que se'n son tornats, los parla-ponchuts, la "primièra" pèira, la cargui sul camion e la pòrti a l'ostal. E amb totas las "primièras" pèiras qu'ai, poiriái faire un ostalaràs!
- Aquela empega!
   Siái tombat de cuol, bocabadat, m'imaginavi aquela molonada de "primièras" pèiras, d'unas benesidas per d'avesques, d'autras adobadas per de ministres o de deputats, cavadas en son dintre amb lo pergamin per las generacions futuras, amonteladas dins lo camp dau maiçon!
   Soscavi al palm de nas que tiraràn, dins quauques sègles, los archeològs dau futur se tomban sus aqueste clapàs. En mai, que començan, los tocamanetas d'amondaut, de remplaçar lo pergamin per la clau USB, mai brancada e dins lo vent, mai mediatica. Ieu, qu'ai de mal a l'ostal a faire parlar entre eles dos ordenators crompats a dos ans de temps, aquò me questiona.

   L'avètz ausida tan coma ieu la paraula d'evangèli:

"La pèira daissada de caire pels maçonaires

es venguda pèira de cantonada."

  Nòstra societat fa lo contrari, e tan melhor que son pas totjorn bèlas sas construccions e pas totjorn ont cal que siagan. Sens la pèira primièra seràn mai lèu desboseladas e engrunadas, la launa tornarà launa e la tèrra nòstra se tornarà engarrigar.

Pro vièlh ...

   Encontrèri uòi, un paure papeta que se donava a la demingra. Lo Midi-Libre grand dobèrt sus la taula, a la pagina dels decèsses, me diguèt:
- Comprenes, quand vesi aquí lo nom de las vedetas, siái un pauc sus la pagina dels companhs d'abans e, quand agachi son atge, vesi ben que fa un brieu que ma chifra es dintrada dins las detzenas interessantas. 
 Ara per ara o sabi, siái pro vièlh per faire un mòrt.

   Paure vièlh.
   Mas o sabèm totes, pecaire de nosautres, qu’un jorn nos caldrà laurar amb l’òs bertrand dau costat de Santa-Repausòla, demorar un temps, coma dison los Clapassiers de bon grum, al maset de Sant-Lazare* e pels espelhats de Puòch Abon, que ne siái un, se sapar de rove clar, e seguir un darrièr còp la sola avenguda dau vilatge: aquela que mena al cementèri.

  E cadun de dire, dau moment que podèm pas faire mai, sos vòts per quand l’Auriva se presentarà per lo dalhar e, de contar d’exemples bèls…
   Lo Joan, òme brave entre totes, reborsièr que non voliá seguir la mòda en se fasent encendrar, e mai que mai espaurugat a l’idèa qu’aquò li siaguèsse tròp dolentós, se desirava despertar mòrt. Es çò que li arribèt un matin polit de prima que faguèt plan rire sos eretièrs.
   Un autre, d’un vilatge vesin, sentissent se sarrar la mala ora, faguèt cocinejar per sa femna un plataràs de tripons que n’èra agromandit, se lo chapèt abans que de cabussar per l’eternitat, de cara dins l’escudèla, per benastre voida e plan salsada.
   Atanben, remembratz-vos la secaresa de 2003, que veguèt tant de vièlhs parisencs tibar l’artelh, abandonats per sos enfants qu’èran al nòstre, en riba de mar, a se rabastinar lo tafanari. E puòi, acusèron lo govèrn, caïns de parisencs, d’aver daissat morir los seus. Los ministres usclats que se‘n tornèron lèu-lèu al carbon dins lo caud de l’estiu e n’aprofiechèron per nos raubar, entartufats de ministres, un jorn feriat.
   Doncas, dins aquel estiu de caumanhàs, se moriguèt un vièlh dins un vilatjòt de Gard, pas qu’un. Passat nonanta se fotiá pel còl, en mai sos tres litres de vin, coma totòm dins aquel ròdol de miliassada de vinhas, un parelh de pastís abans cada repais. La familha, digna, diguèt pas ren e faguèt pas borrola, rambalh o procès a degun, ça que la es la secada que l’aviá tuat…
   E lo caçaire de Puòch Abon, qu’un atac lo te prenguèt a l’espèra, a la broa dau planastèl que senhoreja sus la gòrjas d’Erau. Quand se tampèron sos uòlhs pel darrièr còp, siaguèt per abraçar de son agach la davalada suls sèrres tant aimats, dins una garriga respelissenta d’aprèp pluòja, embaumanta de flairas autonencas.

   Vaquí per las capitadas bèlas, los ancians que nos an ensenhada la dralha de seguir.
 "Capelada, dònas e sénhers dau passat, vos podètz pausar ara, e saborejant vòstras flors de Totsants, daissar faire los novelaires que per aquò fai pas mestièr l'experiéncia!"
Sus ton curriculum-mortis basta que d'una linha, la primièra, per aver drech al passapòrt per Tèsta-seca...

Ane quand cal i anar, i cal anar, e, òu, cadun son torn, e butetz-pas! »

*Sant-Lazare es lo cementèri bèl de Montpelhièr

EN SÒLDAS

   Per un pòst legit, ne podètz legir a ren non còst, dos o tres de mai, fins a l'agotament dau blòg.

   N'aprofièchi per vos parlar de mòda, amai se siái pas lo mai assabentat, luònh se'n manca, per aquò far.
   Mas pas res arrèsta lo monta-mametas!

   Es verai que nautres, al vilatge, sèm escaissats los espelhats, que los ancians s'aimavan pels bòsques a faire lo carbon, las plantas, la lenha e èran vestits, de punta de clar a boca de nuòch, de traucs e de petaces. Çò important,  per córrer las garrigas, es d'èsser calçat espés. E puòi al nòstre avèm totes de solièrs montats, amai las mametas negrevestidas que son en basquetassas blancassas: los Niqués çò dison.


   Mas ieu, quand davali al Clapàs m'aregali de me pèrdre per la vila, d'espinchar las micoquetas, d'agachar las vilandresas, de solfinar las tendéncias...
   E o me cal dire, d'aquela passa sabi pas tròp ont penjar mon lum. N'i a que t'arriban enropadas dins de levitas que lor potenejan los artelhs, d'autras que te cargan de gonèlas rasapets e de bòtas longas, longas... coma per anar a las cagauraulas. Crenti que se banhen lo tafanari dins las èrbas longas, longas...
Ne vegèri d'unas totas espintadas de clavèls, que semblavan crucificadas, als braces de caga-bragas, tan paures, que non se podián crompar un panèl de camisa.
   I a de misèrias a la vila...


   Al Clapàs te dison pas ni bonjorn, ni putan, ni mèrda mas comunican de longa. A la man an lo telefonet, un "escotaire" sus cada aurelha, per benlèu ausir tindar la Campana de Magalona, mas fai de temps que los Dissabtièrs* se son calats. N'espinchèri un qu'aviá coma un relòtge de ponhet, un GPS, que li disiá de sa votz sintetica ont anar. Aquò l'empachèt pas de marchar sus un estront de chin qu'èra pas encara satelizat.
   Cresi qu'an completement perdut lo babaròt, aquel paure mond, d'aital s'entopinar dins sa burca electronica!


   E puòi, aquest'an n'i a fòrça que son encapelats, mas es pas pr'amor de la mòda. Aquò ven que lo mascle clapassièr es sovent calvet e clòsca-pelada. Eles, te dison qu'es en causa de la pollucion mas pecaire, o sabi ben ieu, que quand la tèrra es marrida i a pas ren que buta dessús.

* La campana de Magalona, jornal clapassièr en lenga d'òc que tindava un còp per mes, paresquèt  de 1892 fins a la mòrt de son darrièr cap-redactor l'Escotaire: Francés Dezeuze. Aquel d'aquí, amb d'unes de sos complicis de la Campana, avián presa la costuma de retrobar al mazet tota una còla de campardins gaujoses e pasmens fins letruts de lenga d'òc. Coma se recampavan cada dissabte, per manjar, beure, dire e escriure de poësias, cantar, ..., prenguèron lo nom de Dissabtièrs. Demest los mai conoscuts podèm citar Pèire Azema, Audoard Marsal, lo catalan Josèp-Sebastian Pons, Caussou de l'oulivié, Pau Chassary, Brousetou de las Arcadas,..., e evidentament lo caganís de la còla: Max Roqueta.

Lo patoés de facultat.

   Ai costuma de dire que per ieu l'occitan, puslèu que lenga mairala, es lenga pairala. Lenga de l'endefòra, dels òmes, de la plaça, de la cava cooperativa, de la vinha o dau jòc de bolas.
   Quand me volguèri assabentar un pauc mai dins aquela lenga l'anèri quèrre dins de corses. Aquel mond comencèron per me desgavachir. Aprenguèri a dire [se 'kantɔ] en luòc [se 'kanta], soi en luòc de siái, nuèch per nuòch, boita per boèta, frigola per pòta, eça... e lo requist çò meteis per çò mème!  De tot biais es çò parièr.
  Quora me tornèri, gloriós coma un gal de sa cresta, charrar amb los ancians, se trufèron plan de ieu:
- Pichòt t'avèm vist venir, ara, tu, siás un occitanista dau Larzac!  Vas pas nos aprene amb ton occitan a parlar lo patoés d'en çò nòstre.
E de prene d'exemples:
- Aicí disèm pas "cadièra" mas "caièda" e mai los vièlhs disián pas las consonantas, eles disián: "caièa"!
- E qual es que compren "caièa"?
- Digus mas se'n fotèm, es coma aquò que te cal dire.

   Un pauc mai tard, plantèri bordon en riba d'Erau. Aquí, d'un costat lo pont dau diable se dison los imperfaches a la provençala, en [je], de l'autre a la gavacha en [jɔ]. Al mitan lo pont, o sabi pas, levat que se parla ponchut, anglés, suedés, finés, olandés, tot çò blanc de pèl lo matin, roge coma una escarabissa de vèspre! E rau!

   Quane copa cap! Qué parlar? Qué causir? Lo patoés d'en bas lo vilatge o aquel dels quartièrs nauts? Lo provençal de l'oèst o lo lengadocian oriental? L'occitan estandard o normalizat?
   Un pauc laguiós o reconoissi, me marquèri a l'universitat. Aquí comprenguèri tot. M'ensenhèron las paraulas blosas de metre sus la musica dels ancians. E puòi a la fac, d'ont mai t'alunhas dels professors e dau reng de davant, d'ont mai te sarras dau fons e dau calfatge, d'ont mai la lenga se dialectiza.
Dempuòi parli lo patoés de facultat o se volètz l'occitan de carrièra e me fau comprene d'en pertot.


Òme d'òc as drech a la paraula, alara macarèl, coma que siágue, parla!!!

Al prèp de mon aubre

   Al prèp de mon aubre, ieu vivi urós...
   O sabètz tant coma ieu que lo bonur per un òme es d'escampar son aiga al pè d'un aubre qu'a plantat de sas mans. E aquel aubre d'aquí, un aubre qu'èra dins sos vint ans, lo siái anat quèrre al fins fons d'una comba enermassida amb la pala mecanica dau conhat. Causiguèri un pin negre, que siái pas brica racista. Li faguèri un trauc bèl, mofle coma s'èra per ieu, en fàcia lo vilatge per qu'aja un pauc d'amusament. I a tant d'aubres, als temps que sèm, que demingran e venon neurastenics!
   Mas, quand anèri content de ieu al vilatge, totas las barbas-longas, totes los senators dau banc dels vièlhs me tombèron dessús:
- Paure innocent, vai te'n a Niana, siás capbord de plantar un pin negre dins ta marrida tèrra, va crebar lèu, passarà pas l'estiu. E de m'explicar las rasigas pivotantas, la tèrra agra, la luna...

   Mas ieu, aimi los aubres e los aubres m'aiman.
   L'estiu venguèt, l'aubre tenguèt. E lo Nadal seguent, sens èstre rancurós, mas per manièra, pengèri tot ennaut lo pin, un lum roge que se vesiá dau vilatge tot...
   Las annadas passèron e a cada Nadal, alucavi lo lum roge e enfonhavi un pauc mai lo mond, per manièra...
   Mas al dintre de ieu, èri pas tant fièr, me calcinavi. Mon amic de fusta donava de senhals de flaquesa, per tot dire èra un pauc trace.

   Es alara que lo torn de França s'anoncièt al vilatge. Dins un reflèx militant, anèri quèrre al granièr lo drapèl nòstre per lo quilhar ennaut d'una canavèra a la cimada de mon aubre.
- Tè, com'aquò la veiràn a la television l'identitat vertadièra d'aqueste país!
Lo torn de França venguèt. Las mametas suls plegants, a l'ombra de las platanas, los papetas sus las grasas d'escalièr, tot aquel mond encapelats per de bòbs "Eskoda" que lo tipe de la caravana se mostrèt larg. Se charrava, se risiá, la caravana s'èra arrestada e sul camion de la vaca que se ritz, una majoreta popuda, cunhada dins una boita de formatge giganta, escampava als pichons que se carpinhavan de plan-ponhs d'apereticubs...
   Mas, estupor generala. Dins lo caumanhàs estivenc, un fum negre montèt drech de la còsta bèla a la sortida dau vilatge, lo camion "d'Eskoda" se veniá d'abrandar al mitan de la rota. La caravana èra blocada a de bon e per totjorn al nòstre. La vaca que se ritz fasiá lo morre, la majoreta popuda, abandonada en plen canhard pels pichons, que pas fòls èran tornats a l'ombra, tressusava de totes sos apereticubs...
E de pompieralha, e de gendarmalha, l'espectacle veniá de mai en mai bèl, caliá dobrir lèu-lèu la rota que lo peloton se sarrava. Mas, vai te'n faire revirar un camionàs dins un vilatjòt! D'un pauc mai s'embarquèron l'estatua de Nòstra Dòna de Lorda, qu'èra aquí amb nautres a agachar lo rambalh, sus la remòrca, còsta la majoreta popuda e liquidificada.
   Fin finala passèron los correires coma de bauges e quand agachèri l'enregistrament, per veire se mon acte militant e pasmens coratjós aviá cambiat lo cors de l'Istòria nòstra, vegèri, qu'al moment de la traversada dau vilatge, la regia aviá fotuda la reclama...

   Mas, desempuòi, la bandièra es totjorn quilhada ennaut mon pin. E el, de se saupre pòrta-drapèl de tot un pòble, s'es repiutat.
Es pas jamai estat tant bèl.